İNTERNETTE HIZLI ˜LET˜Ş˜M
=========================
o Web Sayfalarına Hızlı Erişim
Bunun için internet gösterim programlarımızın (Netscape, Internet Explorer,
Opera, Mosaic, Arena, Chimera vs...) ayarlarıyla oynayarak bilgisayarımızdan
ve bağlı olduğumuz ağdan en yüksek performansı elde etmek için düzenlemeler
yapmalıyız.
İlk olarak Netscape'te RAM ve Disk önbellek ayarları ile oynayabiliriz.
RAM'da tutulan web önbelleği ağa bağlı olduğumuz sürece erişmiş olduğumuz
verileri bellekte tutmak içindir. Böylece aynı sayfaya yeniden bakmak
istediğimizde yüklenmesini beklememiz gerekmez. Ya da bir resim başka başka
sayfalarda tekrarlanıyor olabilir (örneğin sayfanın başlığında); bu durumda da
ilk resmin benzerleri ağ yerine önbellekten bulunup getirilir. Disk web
önbelleği de aynı amaç içindir; ama onun içindekiler bilgisayarı kapatıp
açtıktan sonra da Netscape tarafından ulaşılabilir. Bunun yararını Netscape'i
her açışımızda ilk olarak yüklenen sayfanın hızlı gelmesi şeklinde
görebiliriz.
Yukarıda ne olduğunu tanımladığımız önbellek ayarlarını değiştirmek için
Netscape'te ilk önce 'Options' menüsüne tıklarız. Daha sonra, açılan menüde
'Network Preferences' ayarlarını seçip açılan pencerede 'Cache' yazan yere
tıklamalıyız. Şimdi karşımıza gelen pencerede 'Memory Cache' ve 'Disk Cache'
yazılarını görürüz. Bunlardan ilki ile RAM önbelleğinin, diğeri ile de disk
önbelleğinin boyutlarını belirtebiliriz. Bu seçeneklerin yanlarına gireceğimiz
en iyi değerlerin ne olması gerektiği doğrusu pek belli değil. Benim önerim
RAM önbelleği için, makinanızın sahip olduğu RAM ve SWAP toplamının dörtte
birini ayırmanız şeklinde. Örneğin 16MB RAM'a ve tanımlanmış 16MB swap alanına
sahipseniz, 8MB'lık bir 'memory cache' tek kullanıcılı bir sistem için iyi bir
değerdir. Bu değeri kilobyte cinsinde belirtilen alana yazarak RAM önbelleğin
boyutunu belirtmiş oluruz. Yani 8MB için 8192, ya da yuvarlayarak 8000
yazmalıyız.
Yalnız unutmamamız gerekir ki yukarıdaki dörtte-bir oranı tek kullanıcılı
sistemler içindir. Eğer okulunuzda, işyerinizde bir makinayı (örneğin Linux
çalıştıran bir PC'yi) aynı anda uzaktan (X-appeal, Xwin32 vs. ile) pek çok kişi
birden kullanıyorsanız, diğer kullanıcıları da düşünmelisiniz. Örneğin
kullandığınız çok kullanıcılı bir Linux makinada 32MB RAM ve 64MB SWAP var,
ve ortalama kullanıcı sayısı 10 ise 3MB'lık bir RAM önbelleği idealdir. Bu
değeri elde etmek için şu öneriyi kullanabiliriz: Eğer kullanıcı sayısı
2^(n-1) ile 2^(n) arasında ise toplam belleğin 2^(-n-1) ini 'Memory Cache'
olarak kullanabiliriz. Buna göre 10 kullanıcı 2^3 ile 2^4 arasındadır. Yani
n=2 dir. Öyleyse toplam belleğin (32 + 64 = 96) 2^(-4-1)ini yani 1/32 sini
kullanmalıyız. Bu da 96/32 = 3MB eder. Bu formül tek kullanıcı için yine
dörtte bir oranını verir.
Çok kullanıcılı sistemlerde Netscape'in önemli oranda CPU zamanı
harcadığını da göz önünde tutmalıyız. Dolayısıyla ' nice -n 19 netscape & '
ile çalıştırırsak, Netscape düşük öncelikli olarak çalıştırılacaktır.
Verilerin ve sayfaların ağ üzerinden zaten yavaş geliyor olmasından ötürü,
bu çalıştırma tarzı bizim Netscape'imizi yavaşlatmaz.
Disk önbelleği için de benzer formülle ayırmamız gereken miktarı
bulabiliriz. Eğer boş disk alanımızı biliyorsak, onun dörtte birini 'Disk
Cache' için ayırabiliriz. Ama doğrusu, 30-40MB'den daha büyük disk-web
önbelleğinin pek de bir yararı yoktur. Kısaca söylemek gerekirse, boş disk
alanınız 120MB'den fazla ise disk önbellek değeri olarak '30000' kullanmanız
yeterlidir. 30000 kilobyte yaklaşık 30MB eder. Unutmamamız gereken,
Netscape'in yazılan değeri kilobyte cinsinden gördüğüdür.
İkinci olarak 'proxy' ayarları ile oynayabiliriz. Proxy sunucuları hem
güvenlik hem de hızlı internet erişimi için kullanılır. Proxy'nin temelde
yaptığı şey sizin az önce önbellek ayarları ile yaptığınızın aynısıdır. Bir
proxy, kendisinden istenen veriler önbelleğinde varsa buradan size sunar,
yoksa da önce o veriyi arar bulur ve bir yandan önbelleğine yerleştirirken
diğer yandan da size gönderir. Bunun yararı şuradadır: Eğer sizin makinanıza
tanımlanan proxy sunucusuna ulaşmak, bağlanmak istediğiniz web sayfasına
eişmekten daha kısa tutuyorsa, ve istediğiniz sayfa yakın bir zamanda
başkaları tarafından da yüklenmişse, bu sayfayı siz daha hızlı yüklersiniz.
Size en yakın, yani en çabuk erişebildiğiniz proxy sunucusunu bulabilmek
için 'ping' komutunu kullanabilirsiniz. Aşağıdaki listede yer alan proxy
adreslerini tek tek 'ping adres' şeklinde deneyerek, içlerinde en kısa
ortalama erişim süresine sahip olanı seçmelisiniz. Seçtiğiniz bu adresi
Netscape'e ya da Internet Explorer'a girmek için şu adımları takip
etmelisiniz: Netscape için önce 'options'tan 'network preferences' menüsüne
girmelisiniz. Buradan 'proxies' alt başlığına tıklayarak proxy ayarları
penceresini seçmelisiniz. Burada 'manual proxy' seçeneğini etkinleştirmeli ve
sonra da yanındaki view seçeneğini tıklamalısınız. Yeni açılan pencerede
'http proxy' için belirtilen yere az önce seçtiğiniz proxy sunucu adresini
girmeli ve yanındaki 'port' için ayrılan yere de aşağıdaki listeden seçtiğiniz
adrese ait olan 'port' numarasını girmelisiniz. Ayrıca proxy sunucusunun
adresini IP olarak girerseniz küçük bir hızlanma daha elde edersiniz (çünkü
bilgisayarınız yazdığınız adresin IP olarak ne olduğunu öğrenmek zorunda
kalmaz).
Internet Explorer'a proxy tanımı için ise view menüsünde 'options'ı
seçmelisiniz. Burada da 'connection' alt başlığından 'connect through a proxy
server' adlı seçenek işaretlenir. Daha sonra 'settings'ten Netscape'e benzer
şekilde buraya da seçtiğiniz proxy adresini ve port numarasını girmeli ve
gördüğünüz bütün 'OK' seçeneklerine tıklamalısınız.
Tablo: Türkiye'deki bazı proxy sunucuları
_______Port_No______
Proxy Sunucu Adresi Sunucu IP No http ftp gopher
----------------------- --------------- ------ ------ ------
proxy-izmir.ttnet.net.tr 212.156.4.35 8080
proxy-ist.ttnet.net.tr 212.156.4.19 8080
proxy.ttnet.net.tr 212.156.4.19 8080
proxy-ankara.ttnet.net.tr 212.156.4.3 8080
proxy1.turnet.net.tr 194.54.36.130 8080
proxy2.turnet.net.tr 194.54.32.133 8080
proxy3.turnet.net.tr 194.54.34.131 8080
proxy.ispro.net.tr 212.174.120.2 8080
proxy.efes.net.tr 212.174.112.50 8080
proxy.gedik.net 195.244.37.40 8080
gateway.superonline.net 194.242.73.254 8080
proxy.aidata.net.tr 195.174.93.254 8080
proxy.aidata.com.tr 195.174.93.254 8080
proxy.atlas.net.tr 195.174.46.34 8080 8081
proxy.ato.org.tr 195.174.65.6 8080 8080 8080
proxy.beko.net 195.175.15.18 8080
nova.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080
proxy.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080 8080 8080
proxy.doruk.net.tr 195.174.34.100 8080 8080 8080
vs2.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080
proxy.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080
lokum.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080 8080 8080
proxy.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080
andromeda.raks.net.tr 194.54.48.1 8080
proxy.raks.net.tr 194.54.48.1 8080
thicker.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080
proxy.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080
ns1.satko.com 193.192.100.100 8080
proxy.netone.com.tr 193.192.100.100 8080
proxy.sim.net.tr 195.174.219.10 8080
proxy.turk.net 212.57.17.4 8080
proxyusa.dominet.com.tr 195.33.224.228 8080
proxy02.ada.net.tr 195.112.128.222 8080
proxy.bir.net.tr 195.174.186.19 8080 8080 8080
proxy.ykb.com 195.33.225.162 8080
wwwcache.ulak.net.tr 193.140.100.2 1998 1998 1998
anatolia.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080
proxy.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080
proxy.metu.edu.tr 144.122.199.93 8080 8080 8080
proxyserver.hho.edu.tr 193.255.215.125 8080
195.64.128.5 195.64.128.5 80
foreksproxy.foreks.com 195.33.224.35 8080
cache.utrecht.surf.net 192.87.46.6 8080
Konu başlığımız hƒlƒ 'web sayfalarına hızlı ulaşım' olduğuna göre
bookmarkların (favorites) yararlarına da değinmeliyiz. Dikkat etmişsenız
biliyorsunuzdur; çoğu kez aradığımız bilgilerin bulunduğu sayfaya ulaşmak için
önce başka başka sayfalardan geçeriz. Bu zaman kaybının suçlusu da gene biziz.
Çünkü çoğunlukla 'add to bookmark' tuşuna basmayız. Bu nitelikteki sayfaları
bookmark ya da favorites dosyamıza/dizinimize eklememiz gerektiğini sürekli
kendimize anımsatmamızda yarar var.
Bunlardan başka, ileri düzey kullanıcılar adres çözümleme işlemini de
hızlandırabilirler. Örneğin www.physics.metu.edu.tr adresine bağlanmak
istediğinizde önce bir DNS sunucusuna bağlanılarak bu adresin IP numarası
öğrenilir. Veri paketlerinde esas olarak kullanılan IP numaralarıdır
(yukarıdaki örnek için 144.122.130.1). Bu amaca yönelik iki ayrı çözümü
kullanabiliriz. İlk olarak, kullandığımız makina bir UNIX, WinNT ya da Win95
ise bir DNS sunucu programını kurar, ve onu internet adreslerini
önbelleklemesi için kullanabiliriz. Bunun nasıl yapılacağı 'Byte' dergisinin
Aralık 1997 sayısında anlatılıyor. Bir denemekte fayda var. Diğer bir çözüm
ise /etc/hosts ya da /wındows/hosts dosyasını güncellemek. Bu dosyada bazı
internet adreslerinin IP adresleri ve nicknameleri tutulur. Dolayısıyla
bildiğiniz adres açılımlarını da bu dosyaya ekleyerek 'adres çözümleme' işini
girdiğiniz adresler için hızlandırabilirsiniz. Örneğin şu satırı /etc/hosts
dosyasına ekleyebilirsiniz:
www.physics.metu.edu.tr 144.122.130.1
ya da şunu:
www.physics.metu.eduçtr 144.122.130.1 newton
Böylece 'lynx newton' demeniz yeterli olacaktır. Kendi /etc/hosts dosyanıza
ekleyebileceğiniz sık kullanılan adreslerin bulunduğu güncel bir 'hosts'
dosyasını şuradan çekebilirsiniz:
http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/hosts-ek
Ya da buna benzer bir dosyayı kendiniz de UNIX çalıştıran bir makinada
yapabilirsiniz. Önce, IP numaralarının bulunmasını istediğiniz adresleri bir
metin dosyasına alt alta yazın:
#cat > hostlist
www.altavista.digital.com
www.geocities.com
www.yahoo.com
www.metu.edu.tr
^D
#
Ardından da; http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/dnsbul adresinde
bulunan Unix shell scriptini çekip internete bağlyken çalıştırın:
#sh ./dnsbul < hostlist > host-ek
Şimdi elinizde hosts-ek dosyasına benzeyen bir dosya var. Bunu doğrudan
/etc/hosts 'a ekleyebilirsiniz:
#cat host-ek >> /etc/hosts
Yukarıdaki çözümlerle yerelleştirme yapmış olduk aslında. Internete ilişkin
yaptığımız hemen herşeyin bulunduğumuz makinaya yakın olmasını istiyoruz ki
internet trafiğindeki ulaşım sorunumuzu hafifletelim. Bu arada, Türkiye
içindeki internet kaynaklarının, web sayfalarının sayısının daha fazla
olmasını dilememek de olası değil herhalde.
18 Ocak 2000
3 Aralik 1998
27 Şubat 1998
İlker Fıçıcılar
filker@newton.physics.metu.edu.tr
---
Ana sayfaya donmek icin buraya tiklayin
ICIK CICIK sayfasi icin buraya tiklayin
Ilker Ficicilar
ilkerf@geocities.com
Diger Sayfalarim:
eposta arama motoru : http://start.at/neredeo mp3 arama motoru : http://start.at/mepe fizik makalesi arama motoru : http://start.at/preprint nukleer enerji ve Turkiye : http://nukleer.findhere.com/ cesitli yazilar bilgiler : https://ilkerf.tripod.com/pratik/ commodore 64 bilgisayarlari : https://ilkerf.tripod.com/cbm.html nukleer enerji ve Turkiye : https://ilkerf.tripod.com/nukleer/ nukleer enerji ve Turkiye : http://www.geocities.com/RainForest/Canopy/7624/