Interneti hizlandirmak elimizde. Yapmayi unuttugumuz birkac ayarla
oynadiktan sonra, WWW'de dolasma ya da dosya cekme hizimizi epeyce
arttirmis oluruz. Bu ayarlar ne kadar cok kisi tarafindan yapilirsa
internet trafigi de o denli rahatlar ve hizlanir.
Bu ayarlari yapan herhangi biri, sizin de hizinizin artmasina yol
acar. Sonucta bu herkesin karli ciktigi bir ufak ayar.
Son zamanlarda, var-olan internet yapisini zorlayan bazi uygulamalar
ve dosyalar epey ilgi goruyor. Ornegin 'mp3' muzik dosyalari, internet
uzerinde radyo dinlemek, film ve televizyon izlemek, ya da gunluk
gazeteleri internetten okumak oldukca gundemde.
Yukaridaki uygulamalar internet hizindan onemli bir parcayi yerler, ama uygun ayarlarla bunu lehimize cevirip hizi arttirmak mumkun. Burada anahtar, bu dosyalarla yalniz bizim ilgilenmedigimiz gercegi.
Bilgisayarimizla internete baglandigimizda, hizmet aldigimiz servis
saglayici firmanin internet hattini pek cok insanla paylasiriz. Ayni
anda yuzlerce-binlerce kisi sizinle ayni kabloyu kullanir. Pek cok kisi
birbirlerinin farkinda olmaksizin ayni www sayfalariyla, muzik dosyalari
ile vs. ilgilenir. Ve eger bu kisiler birazdan bahsedilecek ayarlari
yapmislarsa, istedikleri sayfalari cok daha hizli alirlar. Cunku bu
ayarlar ile az once bahsedilen binlerce kisinin ayni anda kullandigi
kablolari kullanmak zorunda kalmayiz.
Turkiye'de internet denilince kisaca sunu anlayabiliriz: Para vererek
hizmet aldiginiz servis saglayicilarin bagli oldugu 'turnet' adli
kablolar, universiteler arasindaki 'ulaknet' adli kablolar, ulaknet
ile turnet arasindaki gecit kablolari, ve yurtdisi icin bu kablolar
zincirinden uydu yoluyla yurtdisindaki baska kablolar zincirine baglanti.
Bir de bazi servis saglayicilarin yurtdisi baglantisinda bu kablolari
kullanmak istemedikleri icin ayri uydu baglantilari var.
Istedigimiz sayfaya, dosyaya, filme, vs. ulasmak icin bilgisayarimiz
verileri bu kablolar silsilesinden almak zorundadir. Veriler ne kadar
az kablodan gecerlerse o kadar hizli ulasirlar. Verileri size yakin
tutmak icin servis saglayicilar 'kopya veri servisi' denilebilecek
bir program kurarlar. Bu servisler internetin herhangi bir yerindeki
sayfanin, resmin, ses dosyasininin istendiginde bir kopyasini olusturup
tutarlar. Uygun ayarlara sahip bir baskasi bu dosyayi vs. istediginde
'kopya veri servisi' orijinal dosya yerine, kendisindeki kopyayi
isteyene yollar. Kopya dosya ile orijinali arasindaki tek fark ise
kopyanin size daha hizli ulasmasidir. Cunku 'proxy' denilen bu
'kopya veri servisi' sizin bilgisayariniza daha yakin bir uzakliktaki
kablo ile baglidir.
Netscape, I. Explorer, RealVideo gibi programlarinizin hizlanmasi icin, onlari 'proxy'ye uygun ayarlamaliyiz. Bu programlarin 'proxy' yani 'kopya veri servisi' icin preferences / options / secenekler menulerinin altinda " 'proxy' ayarlari " diye bir kisimlari var.
Bizim yapmamiz gereken uygun ayar ise, asagidaki tablodan bize
uygun olan 'proxy' servisini secip, sectigimiz servisin adini
ve 'port no' denilen numarayi programlarin ayarlar menusundeki gerekli
bosluklara yazmak.
Once Netscape'i ayarlayalim. Netscape'in 4. surumunden (versiyon)
sonraki ve oncekilarinde proxy ayarlarina farkli menulerden ulasiliyor.
Netscape 4. icin 'Edit' menusunden 'preferences' secenegine tikladiktan
sonra acilan buyuk pencerede 'advanced' seceneginin yanindaki kucuk saga
bakan 'ok' isaretinin ustune tiklayarak uc yeni secenek belirmesini
saglariz. Artik, 'proxy' secenegi ile proxy ayarlari menusune ulasmamiz
mumkun. Netscape 3. ve 2. icin ise menu cubugundaki 'options' ile
acilan menuden 'network preferences'a tiklamali ve acilan pencereden
'proxy' secenegi ile proxy ayarlarina ulasmaliyiz.
Netscape'in proxy ayarlari penceresinde uc secenek goze carpar. Birincisi
"no proxy" ya da "direct connection" adini tasir, ikincisi "manual proxy"
adindadir, ve ucuncusu ise "automatic proxy"'dir. Biz ortadaki "manual
proxy" ile ilgileniyoruz. Bu secenegi isaretledigimizde, secenegin
yanindaki "view" adli tus kendini belirginlestirir. Simdi ise bu "view"
tusuna tiklayarak ayarlarin girilecegi pencereyi acariz.
Bu son pencerede bizim dolduracagimiz kisim, "http_proxy" kismi. Mouse ile
"http_proxy" yazan kismin yanindaki boslugun ustune tiklayarak, o boslugu
yazi yazilabilir hale getirmeliyiz once. Ardindan sectigimiz 'proxy sunucu'
adini bu bosluga yazariz. Ornegin asagidaki listede yer alanlardan
proxy2.turnet.net.tr adini yazabiliriz. Sonra yanindaki 'port no'ya denk
dusen bosluga tiklayarak da gerekli port numarasini yazmaliyiz.
Kullandigimiz proxy2.turnet.net.tr ornegi icin gerekli port numarasi olan
8080 sayisini da yazinca ayarlarimiz tamamlanmis olur. Artik acmis oldugumuz
butun pencere ve menulerden 'OK' tuslarina / seceneklerine tiklayarak
cikariz. Eger uygun bir proxy servisi secmis isek, simdi rahatlikla
internetimizin hizlandigini iddia edebiliriz.
Internet Explorer icin de benzer sekilde proxy ayarlari menusunu bulmali
ve sectiginiz proxy adini ve port numarasini "http_proxy" icin ayrilan kisma
girmelisiniz. Bu menuye ulasmak icin once 'view' menusunden 'options'
secenegine girmeli, buradan 'connection' alt-basligina tiklamalisiniz.
Simdi acilan pencerede ise once 'connect through proxy' secenegini
isaretlenmeli, ardindan da 'settings' ile ayarlar penceresine gecilmeli.
Internet'ten daha hizli bir sekilde realaudio/realvideo radyolarini, TV'lerini ve muziklerini dinlemek icin ise RealVideoPlayer programini basitce sectiginiz proxy'ye (kopya veri servisi) gore ayarlamalisiniz. Yalniz bir ufak hatirlatma: Her RealVideo icerigi bu sekilde proxy kullanimina yanit vermiyor. Desteklemeyen servislerde proxy'yi devre disi birakmaliyiz. Devre disi birakmanin en kolay yolu RealPlayer programinin 'automatically select...' secenegini isaretlemektir.
RealPlayer'in proxy ayarlari 'view' menusu altindan secilen 'preferences'
menusundeki 'proxy' alt-basligi altindan yapiliyor. Buradaki "http_proxy"
bosluguna asagidaki tablodan sectigimiz servis saglayicimizin, okulumuzun
ya da genel kullanima acik bir proxy adini yazmali, ve port numarasini
girmeyi de unutmamaliyiz. Ardindan proxy kullanimini etkinlestirmek icin,
'view'-'preferences'-'transport' menusunden "Use Specified Transports"
secenegini isaretlemeli, ve belirginlesen "Specify Tranports..." tusuna
tiklamali ve acilan yeni penceredeki "Use HTTP Only" secenegine
tiklamaliyiz. Artik "OK" tuslarina basarak actigimiz pencerelerden
cikabiliriz. Eger bir RealVideo icerigi "Cannot Found via HTTP" gibi
bir hata veriyorsa, 'view'-'pref...'-'transport'-'automatic..' secenegi
ile proxy kullanimini kapatabiliriz. Yeniden acmak icin ise
'view'-'pref...'-'transport'-'use specif...' secenegini etkinlestirmek
yeterlidir.
Proxy secimini yapabileceginiz tablo asagida yer aliyor. Bu tablodan
size uygun olanini secmelisiniz. Ornegin 'Internet Servis Saglayici'
firmaniz 'Doruk' ise 'proxy.doruk.net.tr'yi secmelisiniz. Eger bir
universite'den baglaniyorsaniz 'wwwcache.ulak.net.tr' adresini secmeniz
gerek. Tabii universitenizin bir proxy sunucusu varsa onu kullanmak
daha yararlidir. Ornegin Ege universitesindekiler 'proxy.ege.edu.tr'
adresini/adini kullanabilirler. Bagli oldugunuz servis saglayici ya
da okul asagidaki listede yoksa, turnet'in uc genel proxy servisinden
birini kullanabilirsiniz. Ankara'ya yakinsaniz 'proxy1.turnet.net.tr'
, Istanbul'a yakinsaniz 'proxy2.turnet.net.tr' ve Izmir'e yakinsaniz
da 'proxy3.turnet.net.tr' adresini secebilirsiziniz.
_______Port_No______ Proxy Sunucu Adresi Sunucu IP No http ftp gopher ----------------------- --------------- ------ ------ ------ proxy-izmir.ttnet.net.tr 212.156.4.35 8080 proxy-ist.ttnet.net.tr 212.156.4.19 8080 proxy.ttnet.net.tr 212.156.4.19 8080 proxy-ankara.ttnet.net.tr 212.156.4.3 8080 proxy1.turnet.net.tr 194.54.36.130 8080 proxy2.turnet.net.tr 194.54.32.133 8080 proxy3.turnet.net.tr 194.54.34.131 8080 proxy.ispro.net.tr 212.174.120.2 8080 proxy.efes.net.tr 212.174.112.50 8080 proxy.gedik.net 195.244.37.40 8080 gateway.superonline.net 194.242.73.254 8080 proxy.aidata.net.tr 195.174.93.254 8080 proxy.aidata.com.tr 195.174.93.254 8080 proxy.atlas.net.tr 195.174.46.34 8080 8081 proxy.ato.org.tr 195.174.65.6 8080 8080 8080 proxy.beko.net 195.175.15.18 8080 nova.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080 proxy.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080 8080 8080 proxy.doruk.net.tr 195.174.34.100 8080 8080 8080 vs2.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080 proxy.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080 lokum.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080 8080 8080 proxy.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080 andromeda.raks.net.tr 194.54.48.1 8080 proxy.raks.net.tr 194.54.48.1 8080 thicker.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080 proxy.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080 ns1.satko.com 193.192.100.100 8080 proxy.netone.com.tr 193.192.100.100 8080 proxy.sim.net.tr 195.174.219.10 8080 proxy.turk.net 212.57.17.4 8080 proxyusa.dominet.com.tr 195.33.224.228 8080 proxy02.ada.net.tr 195.112.128.222 8080 proxy.bir.net.tr 195.174.186.19 8080 8080 8080 proxy.ykb.com 195.33.225.162 8080 wwwcache.ulak.net.tr 193.140.100.2 1998 1998 1998 anatolia.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080 proxy.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080 proxy.metu.edu.tr 144.122.199.93 8080 8080 8080 proxyserver.hho.edu.tr 193.255.215.125 8080 195.64.128.5 195.64.128.5 80 foreksproxy.foreks.com 195.33.224.35 8080 cache.utrecht.surf.net 192.87.46.6 8080
Kaynaklar
1. http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/pratik/inethiz5.html
2. http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/pratik/prx.html
3. http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/pratik/hizlan.html
4. http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/pratik/proxy.txt
5. http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/pratik/proxyhiz.html
Ana sayfaya donmek icin buraya tiklayin
ICIK CICIK sayfasi icin buraya tiklayin
Ilker Ficicilar
ilkerf@geocities.com
Diger Sayfalarim:
eposta arama motoru : http://start.at/neredeo mp3 arama motoru : http://start.at/mepe fizik makalesi arama motoru : http://start.at/preprint nukleer enerji ve Turkiye : http://nukleer.findhere.com/ cesitli yazilar bilgiler : https://ilkerf.tripod.com/pratik/ commodore 64 bilgisayarlari : https://ilkerf.tripod.com/cbm.html nukleer enerji ve Turkiye : https://ilkerf.tripod.com/nukleer/ nukleer enerji ve Turkiye : http://www.geocities.com/RainForest/Canopy/7624/